Tham dự Hội thảo, về phía Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (Tổng cục TCĐLCL) có ông Nguyễn Hoàng Linh - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục TCĐLCL; Bà Nguyễn Thị Mai Hương - Vụ trưởng Vụ Đánh giá hợp chuẩn và hợp quy, Tổng cục TCĐLCL; ông Bùi Bá Chính - Phó Giám đốc Phụ trách Trung tâm Mã số, mã vạch Quốc gia.

Về phía Sở KH&CN có ông Hồ Thắng - Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN); ông Nguyễn Kim Tùng - Phó Giám đốc Sở KH&CN; cùng đại diện lãnh đạo các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thị xã và thành phố Huế, Hội nông dân tỉnh, Hiệp hội doanh nghiệp tỉnh, Liên minh hợp tác xã tỉnh, Hội phụ nữ tỉnh, Hội sản xuất và kinh doanh dầu tràm tỉnh, các tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Cầu nối đưa sản phẩm ra thị trường lớn

Trong bối cảnh hội nhập hiện nay, Việt Nam đang đối mặt trước những thách thức rất lớn từ cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và tác động bởi đại dịch COVID-19. Để hội nhập và tiếp cận gần hơn với thị trường khó tính, cộng đồng doanh nghiệp cần có những bước chuyển mình nổi bật hướng tới xây dựng thương hiệu, nguồn gốc rõ ràng, hiện đại, an toàn và đem lại sản phẩm có giá trị cao. Do đó, việc chuyển đổi số trong sản xuất sản phẩm là rất cần thiết và được xác định là giải pháp, xu hướng tất yếu để các đơn vị sản xuất kinh doanh nâng cao năng lực, lợi thế cạnh tranh, hồi phục sau đại dịch và phát triển.

Phát biểu khai mạc tại Hội thảo, ông Hồ Thắng - Giám đốc Sở KH&CN nhấn mạnh, việc tăng cường ứng dụng công nghệ trong sản xuất, chế biến, xây dựng và vận hành hệ thống TXNG sản phẩm là một trong những định hướng quan trọng để thực hiện mục tiêu đẩy mạnh thị trường trong nước và xuất khẩu, nâng cao giá trị, tăng khả năng thương mại hóa sản phẩm cho doanh nghiệp.

Thời gian qua, tỉnh Thừa Thiên Huế đã đẩy mạnh hỗ trợ các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp khởi nghiệp phát triển theo chuỗi giá trị, tăng khả năng tiếp cận thị trường cho doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như nâng cao thương mại hóa sản phẩm.

Song song đó là xây dựng cũng như ban hành các Kế hoạch triển khai hàng năm theo quy định về việc triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống TXNG trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế. Qua đó, đã hỗ trợ 30 doanh nghiệp/cơ sở áp dụng Hệ thống tem truy xuất thông qua ứng dụng mã Qr-Code (trung bình 10.0000 tem/DN). Triển khai Nghị quyết số 22/2020/NQ-HĐND ngày 23/12/2020 quy định một số chính sách hỗ trợ đổi mới, cải tiến công nghệ, chuyển giao công nghệ và phát triển tài sản trí tuệ trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế, giai đoạn 2021 – 2030, đã hỗ trợ 05 doanh nghiệp triển khai áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc cho các sản phẩm: trà sen Huế, trà rau má, tinh dầu tràm Lộc Thủy, Nước nắm, ruốc Huế (đã hỗ trợ 20.000 tem/doanh nghiệp).

Ông Nguyễn Hoàng Linh - Phó Tổng cục Trưởng Tổng cục TCĐLCL

Theo ông Nguyễn Hoàng Linh - Phó Tổng cục Trưởng Tổng cục TCĐLCL, trong bối cảnh người tiêu dùng trong nước ngày càng cần sự minh bạch đối với sản phẩm hàng hóa như lương thực, thực phẩm ...việc TXNG được coi là chìa khóa khởi tạo niềm tin cho người tiêu dùng khi sử dụng những sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng và chất lượng được bảo đảm; đồng thời giúp ngăn chặn các hành vi gian lận thương mại, góp phần xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm Việt Nam, đồng thời tạo nền tảng cho việc sản xuất và lưu thông hàng hoá trong nền kinh tế 4.0.

Việc sử dụng công nghệ nhận diện TXNG giúp kiểm soát được thông tin trên toàn chuỗi, đảm bảo tính đồng bộ và kịp thời của số liệu khi xảy ra sự cố và quản lý tập trung trên quy mô lớn. Đồng thời, một hệ thống TXNG cần có sự liên kết giữa các mắt xích, các đơn vị trong chuỗi để mang lại lợi ích cho các bên tham gia, tăng tính minh bạch, qua đó nâng cao uy tín của các sản phẩm trên thị trường. Nếu doanh nghiệp không chủ động trong việc TXNG sẽ đem lại nhiều khó khăn, thách thức trong việc đưa sản phẩm ra thị trường tiêu thụ, nhất là trong thời kì hội nhập về kinh tế -  thương mại như hiện nay.

Năm 2019, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống TXNG (Đề án 100) do Bộ KH&CN chủ trì triển khai. Qua 3 năm, Bộ KH&CN đã xây dựng hơn 20  tiêu chuẩn về truy xuất nguồn gốc và dự kiến đưa vào vận hành "Cổng thông tin TXNG sản phẩm hàng hoá quốc gia" trong năm 2022. Ngày 21/1/2022, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 13/2022/NĐ-CP bổ sung thêm quy định quản lý về TXNG sản phẩm, hàng hóa vào Nghị định số 74/2018/NĐ-CP nhằm đẩy mạnh quản lý Nhà nước về hoạt động TXNG sản phẩm, hàng hóa.

Tuy vậy, để thông tin liên quan đến TXNG của sản phẩm đầy đủ nhất theo kịp tiêu chuẩn quốc tế, chủ động đáp ứng được yêu cầu thông tin TXNG từ các thị trường khác nhau một cách nhanh chóng, định hướng trong thời gian tới sẽ tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý, tài liệu hướng dẫn về TXNG sản phẩm hàng hóa; Xây dựng triển khai, ứng dụng hệ thống TXNG thống nhất trong cả nước; Nghiên cứu áp dụng các công nghệ mới để nâng cao hiệu quả hoạt động TXNG; Thúc đẩy hợp tác quốc tế trong lĩnh vực TXNG; Thiết lập, xây dựng vận hành Cổng thông tin TXNG sản phẩm, hàng hóa Quốc gia.

Bàn về việc xây dựng mô hình TXNG sản phẩm trên địa bàn tỉnh, ông Nguyễn Kim Tùng - Phó Giám đốc Sở KH&CN cho biết “Hiện nay, nhiều doanh nghiệp đã hướng đến sản xuất thực phẩm đạt các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, ASC, HACCP…, nhưng như vậy vẫn chưa đủ nghiêm ngặt cho chuẩn mực chất lượng. Người tiêu dùng cần có sự minh bạch hơn về quy trình, nguồn gốc sản phẩm, tức họ cần có thông tin TXNG tại tất cả các khâu trong chuỗi sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, để biết liệu đơn vị cung cấp sản phẩm có nỗ lực tối đa trong vấn đề đảm bảo chất lượng sản phẩm hay không; sản phẩm có được kiểm soát chất lượng một cách nghiêm túc trong toàn bộ chuỗi cung ứng hay không?”.

Do vậy, việc áp dụng các giải pháp, công nghệ tiên tiến trong sản xuất và toàn bộ chuỗi cung ứng được xem là chìa khoá để nâng cao năng lực cạnh tranh, giúp doanh nghiệp bứt phá trong bối cảnh thị trường đầy biến động như hiện nay.

Khó khăn, thách thức và giải pháp

Tùy thuộc vào quy mô và điều kiện thực tế của cơ sở trên địa bàn tỉnh đang xây dựng hệ thống TXNG sản phẩm qua 03 hình thức chủ yếu: Ghi chép sổ sách theo dõi sản xuất; Áp dụng các chương trình quản lý chất lượng tiên tiến như HACCP, VietGAP, hữu cơ; Áp dụng công nghệ trong triển khai hệ thống TXNG sản phẩm (sử dụng tem điện tử truy xuất nguồn gốc thông qua các ứng dụng công nghệ số hóa và đây thực sự là xu thế áp dụng phù hợp với giai đoạn hội nhập kinh tế và thời đại 4.0 hiện nay).

Tuy nhiên, nhiều thách thức đặt ra đối với việc áp dụng hệ thống TXNG sản phẩm nông nghiệp tại Thừa Thiên Huế như nhận thức, điều kiện vật chất và nguồn lực chưa đáp ứng điều kiện triển khai hệ thống TXNG tại cơ sở; người tiêu dùng chưa tiếp cận nhiều đến việc sử dụng tem điện tử để tra cứu thông tin, TXNG sản phẩm,...

Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Mã số mã vạch Quốc gia Bùi Bá Chính trình bày tham luận tại Hội thảo

Chia sẻ tại Hội thảo, ông Bùi Bá Chính - Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Mã số mã vạch Quốc gia, Tổng cục TCĐLCL (Bộ KH&CN) cho biết, TXNG những năm gần đây đã từng bước góp phần chuyển đổi số trên thực tế doanh nghiệp, hỗ trợ quản trị nội bộ nhằm tối ưu hiệu quả hoạt động, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Tạo cơ sở dữ liệu được cập nhật và bổ sung theo thời gian thực giúp thống kê báo cáo chính xác phục vụ hiệu quả cho việc xây dựng và thực thi chiến lực, chính sách, kế hoạch. Bên cạnh đó, TXNG còn giúp doanh nghiệp nâng cao vị thế thương hiệu, tạo dựng niềm tin với người tiêu dùng. 

Tuy nhiên, hiện nay, dữ liệu TXNG còn phân tách do chưa kết nối, chia sẻ giữa các bộ ngành, địa phương và các đơn vị cung cấp giải pháp. Thông tin TXNG chưa đáp ứng "các nguyên tắc TXNG " như: Không đủ các bên tham gia chuỗi cung ứng, thông tin không chính xác.... Ngoài ra, người dùng có thể phải cài đặt cùng lúc nhiều phần mềm do đơn vị cung cấp giải pháp chỉ cho phép dùng phần mềm nội bộ truy cập được thông tin.

Với mục tiêu kết nối - chia sẻ và bảo đảm quyền lợi người tiêu dùng, Cổng thông tin TXNG sản phẩm hàng hóa Quốc gia đang được Trung tâm mã số mã vạch Quốc gia triển khai xây dựng, dự kiến sẽ ra mắt vào cuối năm 2022.

Cổng thông tin TXNG sản phẩm hàng hoá quốc gia sẽ đóng vai trò trung tâm của hệ sinh thái TXNG, với sự tham gia của tất cả các bên tham gia trong chuỗi cung ứng như nhà sản xuất, đơn vị đóng gói, đơn vị vận chuyển, đơn vị phân phối, đơn vị bán lẻ, các đơn vị cung cấp giải pháp TXNG và cơ quan quản lý Nhà nước với mục tiêu nâng cao hiệu quả công tác quản lý, đẩy mạnh hoạt động TXNG phục vụ hội nhập quốc tế và bảo đảm chất lượng, tính an toàn của sản phẩm, hàng hóa trong toàn chuỗi cung ứng.

Mô hình quản lý thông tin TXNG địa phương

Cũng tại Hội thảo, ông Nguyễn Đắc Minh - Trung tâm Mã số, mã vạch Quốc gia thông tin về việc áp dụng mã số mã vạch GS1 “hộ chiếu thông hành cho hàng hóa” trong TXNG sản phẩm. Với mã số mã vạch GS1 trên sản phẩm, người tiêu dùng sẽ biết được thông tin về chủ thương hiệu và các thông tin thuộc tính quan trọng về sản phẩm đã được đăng ký. Ngoài ra, người tiêu dùng còn có thể so sánh cùng một loại sản phẩm giữa nhiều nhà sản xuất khác nhau, nắm bắt nhiều thông tin xác nhận hàng thật, chính hãng giúp phát hiện hàng giả, hàng nhái.

Bên cạnh đó, việc áp dụng mã số mã vạch GS1 có thể nâng cao hiệu quả của việc trao đổi thông tin giữa các bên tham gia chuỗi cung ứng với cơ sở dữ liệu chính xác và luôn được cập nhật. Các tiêu chuẩn GS1 sẽ cung cấp cho tất cả các bên tham gia chuỗi cung ứng khả năng kỹ thuật để phân định, theo dõi và xác định nguồn gốc sản phẩm, địa điểm xuyên suốt toàn bộ chuỗi cung ứng.

Các loại mã vạch GS1

Với sự tham gia của các diễn giả là chuyên gia đầu ngành với những bài tham luận liên quan đến TXNG và ứng dụng số hỗ trợ lưu thông, nâng cao cơ hội thúc đẩy nguồn tiêu thụ sản phẩm Việt ra thị trường quốc tế, Hội thảo đã đem lại nhiều thông tin hữu ích hướng tới mục tiêu nâng cao nhận thức cho cộng đồng doanh nghiệp hiểu sâu hơn quy định, hoạt động TXNG. Qua đó, chủ động ứng dụng công nghệ để từng bước khẳng định giá  trị sản phẩm trên thị trường trong nước, tiến tới xâm nhập vào chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao vị thế của sản phẩm nông sản Việt Nam.

Hội thảo cũng là diễn đàn mở để các doanh nghiệp chia sẻ những thông tin và kinh nghiệm trong việc xây dựng, quản lý các hệ thống TXNG có khả năng liên thông với nhau, việc áp dụng những công cụ để số hóa chuỗi giá trị nông sản và sử dụng các ưu thế về TXNG để xúc tiến thương mại với các thị trường trong và ngoài nước.

Trong thời gian đến, tỉnh Thừa Thiên Huế sẽ tăng cường phối hợp với Tổng cục TCĐLCL trong việc hướng dẫn, hỗ trợ các doanh nghiệp trên đại bàn tỉnh, áp dụng hệ thống TXNG, ứng dụng mã số mã vạch, đẩy mạnh công tác tuyên truyền phổ biến để người dân hiểu và phân biệt rõ sự khác nhau giữa mã số mã vạch và TXNG bởi truy xuất nguồn gốc là cả một hệ thống, cả một chuỗi còn mã số mã vạch chỉ là định danh, mã hóa trong từng quá trình. Đồng thời xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan đến các sản phẩm hàng hóa chủ lực của tỉnh.

Toàn cảnh Hội thảo tập huấn về mã số, mã vạch

Chiều cùng ngày, Trung tâm Mã số, mã vạch Quốc gia đã tổ chức Hội thảo tập huấn về mã số, mã vạch với sự tham gia của hơn 30 tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn.

Tại Hội thảo, các đại biểu đã được nghe chuyên gia chia sẻ các nội dung một số vấn đề mới về quản lý Nhà nước đối với hoạt động TXNG; Tầm quan trọng của việc triển khai, áp dụng mã số mã vạch trong hoạt động sản xuất kinh doanh;  Hướng dẫn sử dụng hệ thống đăng ký mã số, mã vạch, khai báo thông tin sản phẩm và các ứng dụng mã số, mã vạch liên quan nhằm đảm bảo thực hiện thống nhất các quy định của pháp luật, nâng cao kiến thức quản lý, các tổ chức, doanh nghiệp, hợp tác xã sản xuất, kinh doanh sản phẩm hàng hóa trên địa bàn tỉnh.